Znaczenie niektórych sanskryckich terminów
Atman — główna istota człowieka: część wielowymiarowego organizmu, przebywająca w najwyższym wymiarze przestrzennym i podlegająca poznaniu.
Brahman — Duch Święty.
Buddhi-joga — system metod rozwoju świadomości człowieka, następujący po radża-jodze.
Warna — ewolucyjne stopnie rozwoju człowieka, którym odpowiada jego rola społeczna: szudrowie — sługi, wajsjowie — handlowcy, chłopi, rzemieślnicy, kszatrijowie — przywódcy, żołnierze, bramini — w pierwotnym znaczeniu słowa — ci, którzy osiągneli stan Brahmana. W Indiach i szeregu innych krajów przynależność do warn stała się dziedziczoną od urodzenia, co było kwestjionowane przez wielu myślicieli i zaprzeczone przez Boga.
Guny — termin, oznaczający całokształt właściwości, przede wszystkim, ludzkich dusz. Wyodrębniają trzy guny: tamas — tępota, ignorancja, radżas — energiczność, pasja, sattwa — harmonia, czystość. Każdy człowiek ewoluując powinien wznieść się po tych gunach-stopniach i nastepnie iść wyżej. Cechy, właściwe gunom radżas i sattwa, powinni być konsekwentnie przyswojone przez każdego, żeby móc podążać dalej.
Guru — nauczyciel duchowy.
Dharma — obiektywne prawo życia; przeznaczenie, ścieżka człowieka.
Indrie — «macki», które «wyciągamy» ze swoich narządów zmysłów, a także przez umysł (manas) i buddhi — do obiektów postrzegania albo rozmyślania.
Iśwara — Bóg-Ojciec, Stwórca, Allah, Tao (w taoistycznym znaczeniu słowa), Pierwotna Świadomość, Adibudda.
Joga — sanskrycki ekwiwalent łacińskiego słowa religia, oznaczającego związek z Bogiem, metody zbliżenia się do Niego, Zjednoczenie się człowieka z Bogiem. Można mówić o jodze: a) jak o ścieżce i metodach rozwoju religijnego i b) jak o stanie Jedności z Bogiem (w ostatnim przypadku słowo to pisze się z dużej litery).
Maja — Boska Iluzja : świat materii, wydający się nam samoistnym.
Manas — umysł, rozum.
Mahatma — Wielki Atman, tzn. człowiek, posiadający w najwyższym stopniu poprawnie rozwiniętą świadomość, ewolucyjnie dojrzały, mądry człowiek.
Muni — mądry, mędrzec.
Paramatman — Najwyższy, Jedyny Boski Atman: tożsame z Iśwarą.
Prakriti — materia kosmiczna (w zbiorowym sensie).
Purusza — duch kosmiczny (w zbiorowym sensie).
Radża — władca, król.
Riszi — mędrzec. |
| ||||||||
|